Zasady świadczenia usług crowdfundingu według Rozporządzenia ECSP
10 listopada 2021 r. rozpocznie się okres stosowania przepisów Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2020/1503 z dnia 7 października 2020 r. w sprawie europejskich dostawców usług finansowania społecznościowego dla przedsięwzięć gospodarczych oraz zmieniającego rozporządzenie (UE) 2017/1129 i dyrektywę (UE) 2019/1937 (ang. European Crowdfunding Service Providers; „Rozporządzenie ECSP”). Ten akt prawny wprowadza jednolite dla wszystkich państw członkowskich wymogi dotyczące świadczenia usług finansowania społecznościowego, a także organizacji dostawców tych usług. To dobry moment, by przyjrzeć się temu, w jaki sposób Rozporządzenie ECSP wpłynie na polski i europejski rynek crowdfundingu.
1. Czym są usługi finansowania społecznościowego według Rozporządzenia ECSP?
W Rozporządzeniu ECSP uregulowano dwa rodzaje usług finansowania społecznościowego:
• crowdfunding pożyczkowy – polegający na ułatwianiu udzielania pożyczek rozumianych jako umowy, na podstawie których inwestor udostępnia właścicielowi projektu uzgodnioną kwotę pieniędzy na uzgodniony okres, a właściciel projektu przyjmuje bezwarunkowy obowiązek spłaty tej kwoty inwestorowi, wraz z narosłymi odsetkami, zgodnie z harmonogramem płatności ratalnej,
• crowdfunding inwestycyjny – rozumiany jako subemisja papierów wartościowych i innych instrumentów dopuszczonych na potrzeby finansowania społecznościowego bez gwarancji przejęcia emisji – oraz przyjmowanie i przekazywanie zleceń klientów, w odniesieniu do tych papierów i instrumentów. Taki rodzaj subemisji oznacza, że rola dostawcy usług finansowania społecznościowego ogranicza się do funkcji ich „sprzedaży” na publicznym rynku. W jej przypadku nie występuje obowiązek objęcia przez dostawcę instrumentów, które nie zostały nabyte przez podmioty trzecie – jak ma to miejsce w innych rodzajach subemisji.
2. Jak Rozporządzenie ECSP wpłynie na maksymalny próg wartości emisji w ramach kampanii crowdfundingowej?
Do 10 listopada 2023 r. maksymalny próg emisji w ramach crowdfundingu inwestycyjnego wyniesie 2,5 miliona euro. Po tym czasie próg zwiększy się do 5 milionów euro. Emisje papierów wartościowych, których łączna wartość przekroczy te kwoty, powinny odbywać się na zasadach określonych w Rozporządzeniu 2017/1129.
Co do zasady, Rozporządzenie ECSP znajduje zastosowanie do ofert finansowania społecznościowego o wartości przekraczającej 5 milionów euro – obliczanej w okresie 12 miesięcy jako suma:
• łącznej wartości ofert zbywalnych papierów wartościowych i udziałów w sp. z o.o. oraz kwot pozyskanych w drodze pożyczek za pośrednictwem platformy finansowania społecznościowego przez danego właściciela projektu oraz
• łącznej wartości ofert publicznych zbywalnych papierów wartościowych złożonych przez tego właściciela projektu jako oferującego bez obowiązku publikacji prospektu na podstawie Rozporządzenia 2017/1129.
Niemniej przez okres 24 miesięcy od rozpoczęcia stosowania przepisów Rozporządzenia ECSP, w przypadku gdy w danym państwie członkowskim próg łącznej wartości, powyżej którego należy publikować prospekt zgodnie z Rozporządzeniem 2017/1129, wynosi poniżej 5 000 000 euro, Rozporządzenie ECSP będzie miało jedynie do tych ofert, których łączna wartość nie przekracza tego progu. W Polsce dotyczy to ofert o wartości do 2 500 000 euro.
3. Jakie podmioty będą mogły świadczyć usługi finansowania społecznościowego?
Dostawcami usług finansowania społecznościowego będą mogły być osoby prawne z siedzibą w Unii Europejskiej, które uzyskały zezwolenie właściwego organu (w Polsce: Komisji Nadzoru Finansowego). Europejski Urząd Nadzoru Giełd i Papierów Wartościowych (ESMA) będzie prowadzić rejestr wszystkich dostawców usług finansowania społecznościowego. Ograniczenie do osób prawnych oznacza, że dostawcą usług finansowania społecznościowego w Polsce mogą być wyłącznie: spółki z o.o., spółki akcyjne oraz proste spółki akcyjne. Podmioty funkcjonujące w formie spółek osobowych zostają wykluczone z uwagi na brak osobowości prawnej.
Warto zwrócić uwagę, że Urząd KNF w stanowisku wydanym w związku z ryzykiem niedostosowania do 10 listopada 2021 r. polskiego porządku prawnego do przepisów Rozporządzenia ECSP wskazał, że do momentu uchwalenia polskiej ustawy o finansowaniu społecznościowym dla przedsięwzięć gospodarczych („Ustawa Crowdfundingowa”) nie będzie wyznaczonego organu właściwego do wydawania zezwoleń, co uniemożliwi rozpoczęcie procesów licencyjnych. Zważywszy na wskazany w Rozporządzeniu ECSP termin trzech miesięcy od dnia otrzymania kompletnego wniosku na wydanie decyzji o udzieleniu zezwolenia lub jego odmowie, należy spodziewać się, że dostawcy usług finansowania społecznościowego mogą napotkać trudności w dopasowaniu swojej działalności do nowych przepisów przed upływem okresu przejściowego (tj. do 10 listopada 2022 r.).
4. Czy udziały spółki z o.o. będą mogły być przedmiotem kampanii crowdfundingu inwestycyjnego?
Udziały spółki z o.o. nie będą mogły być przedmiotem kampanii według nowych zasad finansowania społecznościowego. Przedmiotem crowdfundingu inwestycyjnego, według Rozporządzenia ECSP, mogą być zbywalne papiery wartościowe i inne instrumenty dopuszczone na potrzeby finansowania społecznościowego. Ostatnie pojęcie oznacza udziały spółki z o.o., które nie podlegają ograniczeniom mogącym skutecznie uniemożliwić ich zbycie, w tym ograniczeniom w sposobie, w jaki udziały te są oferowane lub reklamowane publicznie. Projekt Ustawy Crowdfundingowej zakłada zaś wprowadzenie zakazu kierowania oferty objęcia udziałów w sp. z o.o. do nieoznaczonego adresata, a także jej promowania przez kierowanie reklamy lub innej formy promocji do nieoznaczonego adresata. Taka zmiana legislacyjna oznaczałaby brak możliwości prowadzenia kampanii crowdfundingu inwestycyjnego, których przedmiotem miałyby być udziały spółki z o.o.
5. Czy Rozporządzenie ECSP rozróżnia status inwestorów w zależności od stopnia ich doświadczenia?
Do dostawców usług finansowania społecznościowego nie znajdą zastosowania rygory Dyrektywy MiFID II. Rozporządzenie ECSP ustanawia osobne rozróżnienie inwestorów na doświadczonych i niedoświadczonych. Aby zostać uznanym za inwestora z pierwszej z tych grup należało będzie złożyć odpowiedni wniosek. Zatwierdzenie statusu inwestora doświadczonego przez dostawcę będzie ważne przez dwa lata.
Za inwestorów doświadczonych będą mogły zostać uznane osoby prawne posiadające: środki własne w wysokości co najmniej 100 000 euro, obroty netto w wysokości co najmniej 2 000 000 euro lub sumę bilansową w wysokości co najmniej 1 000 000 euro. Osoby fizyczne powinny zaś spełniać co najmniej dwa z następujących kryteriów:
• dochód osobisty brutto w wysokości co najmniej 60 000 euro na rok podatkowy lub portfel instrumentów finansowych, określony jako obejmujący depozyty środków pieniężnych i aktywa finansowe, o wartości przekraczającej 100 000 euro;
• inwestor pracuje lub pracował w sektorze finansowym przez co najmniej rok, prowadząc działalność profesjonalną, która wymaga wiedzy dotyczącej planowanych transakcji lub usług, lub inwestor zajmował przez co najmniej 12 miesięcy stanowisko kierownicze w osobie prawnej spełniającej kryteria inwestora doświadczonego;
• w okresie poprzedzających czterech kwartałów inwestor zawierał transakcje o znaczącej wielkości na rynkach kapitałowych z przeciętną częstotliwością 10 transakcji na kwartał.
6. W jaki sposób Rozporządzenie ECSP chroni interes inwestorów niedoświadczonych?
Rozporządzenie ECSP wymaga przeprowadzenia oceny odpowiedniości usług przed umożliwieniem inwestorom niedoświadczonym inwestowania w projekty. W tym celu dostawcy będą zobowiązani do przeprowadzania wstępnego testu wiedzy oraz dokonania symulacji zdolności inwestora do ponoszenia strat.
W przypadku zamiaru dokonania inwestycji o wartości powyżej 1 000 euro albo 5 % wartości jego majątku netto dostawca zobowiązany będzie zapewnić, by inwestor niedoświadczony otrzymał ostrzeżenie o ryzyku, przedłożył wyraźną zgodę oraz udowodnił zrozumienie danej inwestycji i związanych z nią ryzyk.
Co więcej, Rozporządzenie ECSP przewiduje dla niedoświadczonych inwestorów czterodniowy okres namysłu. Podczas jego trwania możliwe będzie wycofanie swojej oferty inwestycyjną lub oświadczenia o wyrażeniu zainteresowania ofertą – bez podawania przyczyny i bez ponoszenia kary. Dostawca usług finansowania społecznościowego będzie zobowiązany do odpowiedniego poinformowania inwestora niedoświadczonego o przysługującym mu okresie namysłu.
7. Czy platforma crowdfundingowa może ułatwiać inwestorom dalszy obrót prawami nabytymi w ramach finansowania społecznościowego?
Dostawcy usług finansowania społecznościowego będą mogli prowadzić tablicę ogłoszeń umożliwiającą ich klientom wyrażanie zainteresowania zakupem lub sprzedażą pożyczek, papierów wartościowych lub instrumentów dopuszczonych, które były pierwotnie oferowane na ich platformach crowdfundingowych. Niemniej tablica nie będzie mogła działać na zasadzie giełdy: w jej ramach nie będzie można zestawiać zleceń kupna i sprzedaży za pomocą protokołów lub wewnętrznych procedur operacyjnych w sposób, który skutkowałby zawarciem umowy.
8. Czy zezwolenie uzyskane w Polsce pozwoli na transgraniczne świadczenie usług?
Zgodnie z przepisami Rozporządzenia ECSP dostawca, który uzyskał zezwolenie, może świadczyć usługi finansowania społecznościowego w innym państwie członkowskim, pod warunkiem przejścia procedury paszportowej. W tym celu będzie należało złożyć właściwemu macierzystemu organowi nadzoru informację o planowanym podjęciu działalności transgranicznej. Ta zostanie przekazana do organów nadzoru docelowych państw członkowskich oraz do ESMA.
9. W jaki sposób Rozporządzenie ECSP wpłynie na usługi crowdfundingu inwestycyjnego w Polsce?
Do tej pory platformy crowdfundingu inwestycyjnego w Polsce działały na zasadzie swobody działalności gospodarczej, jako podmioty prowadzące strony internetowe dostarczające rozwiązania umożliwiające reklamowanie oferty publicznej. Funkcjonujące na rodzimym rynku podmioty będą zmuszone do dostawania swojej działalności do przepisów Rozporządzenia ECSP oraz do uzyskania zezwolenia KNF. Warto zaznaczyć, że dostawcy mogą kontynuować swoją działalność zgodnie z mającym zastosowanie prawem krajowym do 10 listopada 2022 r. lub do czasu uzyskania zezwolenia właściwego, w zależności od tego, co nastąpi wcześniej.
POBIERZ NEWSLETTER
Zadaj pytanie naszym doradcom
Piotr Wojnar
Adwokat / Partner zarządzający
+48 22 420 59 59
piotr.wojnar@actlegal-bsww.com
Łukasz Świątek
Adwokat / Starszy prawnik
+48 22 420 59 59
lukasz.swiatek@actlegal-bsww.com
Przemysław Kret
Aplikant adwokacki / Prawnik
+48 22 420 59 59
przemyslaw.kret@actlegal-bsww.com
