Epidemia koronawirusa zmieniła polską rzeczywistość, ale nie zatrzymała wejścia w życie nowelizacji prawa upadłościowego wprowadzonej ustawą z dnia 30 sierpnia 2019 r. Już od dziś (24 marca 2020 r.) obowiązują nowe przepisy. Oprócz gruntownych zmian w upadłości konsumenckiej, która od teraz będzie należeć się praktycznie każdemu, zmian w oddłużaniu przedsiębiorców będących osobami fizycznymi oraz zwiększenia obowiązków syndyka związanych ze zgłoszeniami wierzytelności, zmienia się m.in. instytucja pre-packu.

Czym jest pre-pack?

Pre-pack, czyli przygotowana likwidacja, jest instytucją polskiego prawa upadłościowego mającą na celu umożliwienie płynnego przejścia przedsiębiorstwa upadłego w ręce nabywcy zaraz po ogłoszeniu upadłości. Dzięki temu przedsiębiorstwo pozostaje w ruchu, zachowane zostają miejsca pracy, kontrakty i klienci. Udany pre-pack sprawia, że krótszy jest czas postepowania upadłościowego, mniejsze jego koszty, a zaspokojenie wierzycieli pełniejsze. Procedura polega na tym, że już na etapie postępowania w przedmiocie ogłoszenia upadłości uczestnik tego postępowania składa wniosek o zatwierdzenie warunków sprzedaży majątku upadłego. Pre-packiem może być objęte całe przedsiębiorstwo upadłego, jego zorganizowana część lub składniki majątkowe stanowiące znaczną część przedsiębiorstwa. Do wniosku załącza się opis i oszacowanie danej części majątku sporządzone przez biegłego rzeczoznawcę, wskazuje się proponowaną cenę oraz nabywcę. Nabywcą może być właściwie dowolny podmiot.

Jeśli sąd stwierdzi, że złożona oferta jest korzystniejsza niż sprzedaż majątku upadłego w „tradycyjnym” postępowaniu upadłościowym, to wraz z ogłoszeniem upadłości jednocześnie zatwierdza warunki sprzedaży. Dzięki pre-packowi całe przedsiębiorstwo może być wydane nabywcy już z dniem ogłoszenia upadłości dłużnika.

Najważniejsze zmiany wprowadzone nową ustawą

1. możliwość złożenia wniosku o pre-pack na każdym etapie postępowania w przedmiocie ogłoszenia upadłości (dotychczas było to możliwe tylko wraz z wnioskiem o ogłoszenie upadłości);

2. legitymacja do złożenia wniosku o pre-pack będzie przysługiwała każdemu uczestnikowi postępowania o ogłoszenie upadłości; wniosek może zatem zostać złożony przez:
– wierzyciela, który składa wniosek o ogłoszenie upadłości dłużnika,
– dłużnika, który składa wniosek o ogłoszenie upadłości,
– dłużnika, który nie składa własnego wniosku o ogłoszenie upadłości, w szczególności w odpowiedzi na wniosek wierzyciela (w tym również jako wniosek ewentualny, zgłoszony na wypadek gdyby sąd, pomimo przeciwnego stanowiska dłużnika, ogłosił jego upadłość);

3. wniosek o zatwierdzenie warunków sprzedaży będzie mógł dotyczyć więcej niż jednego nabywcy;

4. wprowadzono wymóg wadium w wysokości 10% oferowanej ceny. Jeżeli do zawarcia umowy sprzedaży nie dojdzie z winy nabywcy, syndyk zachowuje wadium;

5. wprowadzona zostanie większa ochrona wierzycieli zabezpieczonych rzeczowo na majątku dłużnika – wnioskodawca obowiązany będzie do załączenia listy zabezpieczeń dokonanych przez wierzycieli na majątku dłużnika z odpisami wniosku dla znanych wierzycieli zabezpieczonych rzeczowo. Sąd zawiadomi ich o toczącym się postepowaniu oraz doręczy im odpisy wniosku. Wierzyciele rzeczowi będą mogli przedstawić sądowi swoje stanowisko (w terminie 14 dni od doręczenia wniosku). W szczególności powinni oni sprawdzić czy załączona przez wnioskodawcę wycena składnika majątku, na którym są zabezpieczeni nie jest zaniżona;

6. w przypadku złożenia wniosku o pre-pack obligatoryjnie będzie ustanawiany tymczasowy nadzorca sądowy (ewentualnie zarządca przymusowy). Jego zadaniem będzie m.in. zbadanie sytuacji dłużnika i sporządzenie sprawozdania obejmującego informacje istotne z punktu widzenia wniosku o zatwierdzenie warunków sprzedaży. Ma to gwarantować sprawne i transparentne przeprowadzenie pre-packu;

7. informacja o złożeniu wniosku o pre-pack będzie obwieszczana w MSiG. Z jednej strony obwieszczenie ma stanowić sygnał dla potencjalnych innych nabywców do składania własnych wniosków o pre-pack w tej samej procedurze. Z drugiej strony, rozwiązanie to ma chronić uczestników postępowania przed zarzutami naruszenia praw wierzycieli przez dokonanie sprzedaży po zaniżonej cenie, bez właściwego zbadania zainteresowania nabyciem majątku dłużnika przez inne funkcjonujące na rynku podmioty;

8. w przypadku złożenia co najmniej dwóch wniosków o zatwierdzenie warunków sprzedaży pomiędzy nabywcami będzie przeprowadzana aukcja w celu wyboru najkorzystniejszych warunków sprzedaży. Ma to pozwolić na uzyskanie możliwie najwyższej ceny sprzedaży, jednak budzi liczne kontrowersje. Po pierwsze może bardzo negatywnie wpłynąć na szybkość postepowania, która do tej pory była główną zaletą pre-packu. Tym bardziej, że wniosek o zatwierdzenie warunków sprzedaży nie będzie mógł być rozpatrzony wcześniej niż w ciągu 30 dni od dnia obwieszczenia w MSiG o jego złożeniu. Ponadto nie uregulowano przypadku, w którym przedmiot dwóch złożonych wniosków o pre-pack nie byłby tożsamy; jak ma odbyć się aukcja i jakie przyjąć kryteria w przypadku, gdy jeden z wniosków będzie obejmował całość przedsiębiorstwa, a drugi jego zorganizowaną część? Na te i inne pytania odpowie dopiero praktyka.

Nowelizacja z pewnością rozwiała część wątpliwości dotyczących procedury przygotowanej likwidacji oraz, w niektórych kwestiach, usankcjonowała praktykę sądów ukształtowaną przez 4 lata stosowania tej instytucji (np. w zakresie wyznaczania tymczasowego nadzorcy sądowego). Plusem nowelizacji jest na pewno wprowadzenie instytucji wadium, wzmocnienie pozycji wierzycieli rzeczowych, czy wprowadzenie większej transparentności postępowań. Część jednak zupełnie nowych rozwiązań spowodowała lawinę kolejnych pytań co do stosowania ustawy. W szczególności szereg wątpliwości budzi wprowadzenie obligatoryjnej aukcji w przypadku kilku konkurencyjnych wniosków. Ostateczne odpowiedzi na wątpliwości poznamy w następnych latach funkcjonowania instytucji pre-packu, wypracuje je bowiem dopiero doktryna i praktyka sądów.

W razie pytań, zapraszamy do kontaktu:

Barbara Szczepkowska
barbara.szczepkowska@actlegal-bsww.com
+48 602 260 127, +48 22 420 59 59

Marek Miszkiel
marek.miszkiel@actlegal-bsww.com
+48 603 553 566, +48 22 420 59 59